Để thuận tiện trong việc đọc hiểu, các bạn lưu ý, trong bài viết này:
- Luật Công chứng (sửa đổi) được thông qua ngày 26/11/2024 được gọi tắt là “Luật mới”.
- Luật Công chứng 2014 (sửa đổi năm 2018) được gọi tắt là “Luật hiện hành”.
1) Về loại hình doanh nghiệp của Văn phòng công chứng:
- Luật hiện hành (Điều 22) chỉ công nhận 01 loại hình duy nhất là VPCC có từ 2 công chứng viên trở lên.
- Theo Luật mới (Điều 23), VPCC được tổ chức và hoạt động theo 02 loại hình, gồm loại hình Công ty hợp danh và Doanh nghiệp tư nhân.
- Theo loại hình Công ty hợp danh, VPCC phải có từ 02 công chứng viên trở lên. Còn đối với loại hình Doanh nghiệp tư nhân, chỉ cần 01 Công chứng viên thành lập và làm chủ là có thể thành lập VPCC.
- Tuy nhiên, VPCC theo loại hình Doanh nghiệp tư nhân chỉ được phép thành lập tại địa bàn cấp huyện có mật độ dân số thấp, cơ sở hạ tầng dịch vụ chưa phát triển và khó khăn trong việc thành lập VPCC theo loại hình Công ty hợp danh.
- Chính Phủ sẽ quy định danh mục các địa bàn cấp huyện được phép thành lập VPCC theo loại hình Doanh nghiệp tư nhân.
2) Về tên gọi của VPCC:
- Luật hiện hành (Điều 22) bắt buộc tên gọi của VPCC phải được đặt theo họ tên của một trong số các Công chứng viên hợp danh.
- Luật mới (khoản 4 Điều 23) không bắt buộc tên gọi của VPCC phải được đặt theo họ tên của một trong số các Công chứng viên hợp danh.
3) Tiêu chuẩn bổ nhiệm Công chứng viên:
- Luật hiện hành (Điều 8) không quy định về độ tuổi đối với Công chứng viên. Tuy nhiên, Luật mới (khoản 1 Điều 10) quy định Công chứng viên không được quá 70 tuổi.
- Luật hiện hành (khoản 2 Điều 8) quy định người muốn được bổ nhiệm Công chứng viên phải có thời gian công tác pháp luật từ 05 năm trở lên (ít nhất 05 năm) sau khi tốt nghiệp cử nhân luật.
- Luật mới (khoản 4 Điều 10) đã rút thời gian công tác pháp luật từ ít nhất 05 năm xuống còn ít nhất 03 năm.
4) Về địa điểm công chứng:
- Luật hiện hành (khoản 2 Điều 44) quy định việc công chứng chỉ được thực hiện ngoài trụ sở VPCC trong các trường hợp:
+ Người yêu cầu công chứng là người già yếu, không thể đi lại.
+ Người đang bị tạm giam, đang thi hành án phạt tù hoặc có lý do chính đáng khác không thể đến VPCC.
- Luật mới (Điều 46) đã mở rộng phạm vi các trường hợp được công chứng ngoài trụ sở VPCC, gồm các trường hợp:
+ Lập di chúc tại chỗ ở theo quy định của Bộ luật Dân sự;
+ Không thể đi lại được vì lý do sức khỏe; đang điều trị nội trú hoặc bị cách ly theo chỉ định của cơ sở y tế;
+ Đang bị tạm giữ, tạm giam; đang thi hành án phạt tù; đang bị áp dụng biện pháp xử lý hành chính;
+ Có lý do chính đáng khác theo quy định của Chính phủ.
5) Công chứng về phân chia di sản:
- Luật hiện hành quy định việc công chứng văn bản thỏa thuận phân chia di sản (tại Điều 57) và công chứng văn bản khai nhận di sản áp dụng cho trường hợp người hưởng di sản thỏa thuận không phân chia hoặc chỉ có 01 người duy nhất được hưởng di sản (tại Điều 58).
Tuy nhiên, Bộ luật Dân sự chỉ quy định về phân chia di sản, không quy định về khai nhận di sản.
Vì vậy, để tương thích với Bộ luật Dân sự, Luật mới chỉ quy định về công chứng văn bản phân chia di sản (tại Điều 59) và điều luật này được áp dụng chung cho trường hợp được hưởng thừa kế theo di chúc hoặc theo pháp luật mà chỉ có 01 người thừa kế.
6) Về công chứng bản dịch:
- Luật hiện hành quy định “công chứng bản dịch” tại Điều 61 và theo đó, Công chứng viên phải chịu trách nhiệm về tính chính xác của bản dịch.
- Luật mới đã loại bỏ điều luật riêng về công chứng bản dịch của Luật hiện hành, thay vào đó quy định Công chứng viên có quyền chứng thực chữ ký của người dịch theo quy định của pháp luật về chứng thực (điểm c khoản 1 Điều 18).
- Việc loại bỏ điều luật về “công chứng bản dịch” và buộc Công chứng viên chịu trách nhiệm về tính chính xác của bản dịch là hợp lý vì Công chứng viên không có chức năng đảm bảo tính chính xác của bản dịch.
7) Về việc chụp ảnh:
- Luật hiện hành không quy định phải chụp ảnh việc ký văn bản công chứng trước sự chứng kiến của Công chứng viên
- Tuy nhiên, Luật mới ( tại Điều 50) quy định việc ký văn bản công chứng trước sự chứng kiến của Công chứng viên phải được chụp ảnh và lưu trữ trong hồ sơ công chứng.
Quy định này nhằm tránh tình trạng người yêu cầu công chứng có đến tổ chức hành nghề công chứng nhưng không thực hiện ký trước mặt Công chứng viên mà do nhân viên của tổ chức hành nghề công chứng lấy chữ ký, gây rủi ro trong công chứng giao dịch.
8) Về phiếu yêu cầu công chứng:
- Luật hiện hành (tại Điều 63) quy định thành phần hồ sơ công chứng phải có phiếu yêu cầu công chứng.
- Luật mới (tại Điều 67) không quy định thành phần hồ sơ công chứng phải có phiếu yêu cầu công chứng.
Trân trọng,